რამდენი ბატალიონი ჰყავს პუტინს? უკრაინაში შეჭრის რუსული სცენარი

NV  უკრაინა

იური  ბუტუსოვი 

აგრესიის მოსაგერიებლად მზადება საფრთხის გაცნობიერებით უნდა დაიწყოს

  რუსეთის შეიარაღებული ძალები მილიონზე მეტ სამხედრო მოსამსახურეს ითვლის, თუმცა მათგან რამდენი კაცია მზად უკრაინაში შეჭრისთვის?

ამ დროისთვის უკრაინის საზღვართან განლაგებულია სამხრეთ სამხედრო ოლქის 150-ე მოტომსროლელი დივიზია, დასავლეთ სამხედრო ოლქის მე-3 მოტომსროლელი დივიზია, მიმდინარეობს უკრაინასთან ცენტრალური სამხედრო ოლქის 74-ე მოტომსროლელი ბრიგადის გადასროლა. ყირიმში განლაგებულია სანაპირო დაცვის 126-ე მოტომსროლელი ბრიგადა, საზღვაო ქვეითი 810-ე ბრიგადა და 56-ე სადესანტო-მოიერიშე ბრიგადა. ეს ძალები სერიოზულ საფრთხეს წარმოადგენს, მაგრამ არ არის საკმარისი ღრმა შეტევითი ოპერაციის ჩასატარებლად. რუსეთი 2014 წლიდან ატარებს რეფორმას ბრძოლისუნარიანი ძალების რაოდენობის გასაზრდელად

რამდენი ბატალიონი ჰყავს პუტინს შემოჭრისთვის?

ძირითადი ოპერატიული ერთეული, რომლითაც ამჟამად იზომება სახმელეთო ძალების სიმძლავრე, არის საერთოსამხედრო საბატალიონო-ტაქტიკური დაჯგუფება.

2014–1015 წლებში, OSINT ჯგუფის მონაცემებით, უკრაინის წინააღმდეგ აგრესიაში მონაწილეობდა რუსული სამხედრო ძალების, სულ ცოტა, 39 საბატალიონო-ტაქტიკური დაჯგუფება. დიახ, რუსეთს მილიონიანი არმია ჰყავს, მაგრამ ბრძოლისუნარიანი სახმელეთო ძალა, არც ისე ბევრია. საბატალიონო-ტაქტიკური დაჯგუფება ყალიბდება ნარჩენებით მომზადებული ,,სოლიანკის’’ მსგავსად, თანაც დიდი ხნის განმავლობაში. ამდენად, ამ დაჯგუფებების ერთდროულად გამოყენება რუსეთმა ვერ შეძლო, ისინი ბრძოლაში თანდათან ერთვებოდნენ, ხდებოდა მათი როტაცია.

ოფიციალური მონაცემებით, დღეს რუსეთის შეიარაღებული ძალების სახმელეთო ჯარების რიცხოვნობა, ასეთია:  სახმელეთო ჯარები – 280 ათასი სამხედრო, საჰაერო-სადესანტო ძალები – 45 ათასი ჯარისკაცი, საზღვაო ქვეითები – 13 ათასი მოსამსახურე. მათ შორის  არის არასაბრძოლო ნაწილები ან შენაერთები, პლუს რაკეტების მართვის ჯგუფები, მეზენიტეები, სამხედრო წვევამდელები, სასწავლო ცენტრების, არსენალის, ბაზების პერსონალი და ა.შ.

2015 წელს უკრაინაში ომით მიღებული გამოცდილების გათვალისწინებით, რუსეთმა დაიწყო სამხედრო რეფორმა, რათა თავისი არმია „გადაედნო“   საბატალიონო-ტაქტიკურ დაჯგუფებებად. რუსეთის მეთაურობა დარწმუნდა, რომ დიდი სამობილიზაციო რეზერვების არსებობა თანამედროვე ომის პირობებში, მათი მომზადება-გაშლისთვის დიდ დროს მოითხოვს და საერთოდ, მობილიზაცია ქმნის დიდ პოლიტიკურ პრობლემებს. ასე რომ, ხარისხობრივ უპირატესობას, გაცილებით მეტი სარგებელი მოაქვს, ვიდრე რაოდენობრივს.

2018 წლის 7 სექტემბერს, რუსეთის შეიარაღებული ძალების გენშტაბის მეთაურმა ვალერი გერასიმოვმა, ასე შეაფასა რუსეთის სახმელეთო ძალები:

,,დღეს სახმელეთო და საჰაერო-სადესანტო ძალებში – 126 საბატალიონო-ტაქტიკური დაჯგუფებაა, ისინი დაკომპლექტებულია საკონტრაქტო მოსამსახურეებით და მუდმივად მზადაა  საბრძოლო ამოცანების შესასრულებლად. საბრძოლო შენაერთებში ძირითადად მსახურობენ საკონტრაქტო მოსამსახურეები.

პოლკში, ბრიგადაში – ორი ბატალიონი,  რიგი საბრძოლო შენაერთებისა და უზრუნველყოფის ქვედანაყოფი – დაკომპლექტებულია საკონტრაქტო მოსამსახურეებით, მესამე ბატალიონი კი წვევამდელებით. სერჟანტები –  კონტრაქტის საფუძველზე მსახურობენ.

საკონტრაქტო მოსამსახურეებით დაკომპლექტებული ქვედანაყოფების საფუძველზე, იქმნება საბატალიონო-ტაქტიკური დაჯგუფებები. პოლკში, ბრიგადაში – ასეთი გვყავს ორი-სამი. ამ ბატალიონებს აქვთ გაძლიერების საშუალება, 800–900 კაცის რიცხოვნობით. ისინი უზრუნველყოფილნი არიან ყველაფრით, რაც საჭიროა ბრძოლის წარმოებისთვის, მათ შორის, სადაზვერვო, სათვალთვალო, სანავიგაციო, დახურული კავშირის და სხვა  საშუალებებით.’’

მაშ ასე, მე-16 დივიზიის და 44-ე ბრიგადის – სატანკო, მოტომსროლელი, სადესანტო- მოიერიშე, საჰაერო-სადესანტო, საარტილერიო, საზღვაო ქვეითი ნაწილების –  ჩათვლით, რომლებიც განლაგებულნი არიან ყველა სტრატეგიულ მიმართულებაზე და საზღვარგარეთ, რუსეთს ამ დროისთვის ჰყავს 126 საბატალიონო-ტაქტიკური დაჯგუფება (სტდ).

თუმცა ყველა სტდ-ს რუსეთი ვერ მოატრიალებს და ვერ გამოგზავნის უკრაინაში, რადგან მათი საბრძოლო მზადყოფნა სხვადასხვაგვარია, ბრძოლისუნარიანობას კი, უპირველესად, პირადი შემადგენლობის მოტივაცია და მომზადების ხარისხი განსაზღვრავს. ამას გარდა, ყველას დაუყოვნებლივ ბრძოლაში ვერ გადაისვრი, ისინი სხვადასხვა ამოცანებს, სხვადასხვა მიმართულებით ასრულებენ.

სტდ შეიძლება შეირჩეს 2 სატანკო და 6 მოტომსროლელი, 2 სადესანტო-მოიერიშე, 2 საჰაერო-სადესანტო დივიზიიდან, 13 მოტომსროლელი, 2 სატანკო, 4 სადესანტო-მოიერიშე ბრიგადიდან და 3 სამხედრო ბაზიდან.

126 სტდ-დან, უკრაინაში, 2-3 თვის განმავლობაში, შეიძლება გაიგზავნოს 90, დანარჩენს  გამოიყენებენ სარეზერვო კომპონენტების შესავსებად და გასაშლელად.

ასეთი კონცენტრაცია მოითხოვს ხანგრძლივ და მასშტაბურ გადასროლას, რაც ჯერჯერობით არ მიმდინარეობს. ეს ნიშნავს, რომ დიდი ომის სცენარი მაგიდაზე დევს, მაგრამ გადაწყვეტილება ჯერ არ მიღებულა.

                     რას ფლობს უკრაინის შეიარაღებული ძალები თავდაცვისთვის?

2 სატანკო, 13 მექანიზებულ, 2 სამთო-მოიერიშე, 5 სადესანტო-მოიერიშე, 2 საზღვაო ქვეით ბრიგადას, ასევე ცალკეულ შენაერთებს, მთლიანობაში, დაახლოებით – 80 სტდ-ს.

ულაპარაკოდ, რუსეთს აქვს მნიშვნელოვანი უპირატესობა შეიარაღების მრავალ სახეობაში და სამხედრო ტექნიკის მხრივ. უკრაინული სტდ-ები არ არიან ბოლომდე დაკომპლექტებულნი, განიცდიან საბრძოლო მასალების, ტექნიკის, მობილობის დეფიციტს. რუსეთი ახდენს მკაფიო სამხედრო დოქტრინის რეალიზაციას – უკრაინისგან განსხვავებით, სადაც არანაირი ლოგიკური სამხედრო განვითარება არ მიმდინარეობს.  ეს  აძლევს დიდ უპირატესობას რუსეთს – ორგანიზაციის და საბრძოლო მომზადების მხრივ.

თუმცა უკრაინას აქვს უპირატესობები  მნიშვნელოვან  კომპონენტებში, ესენია:

1. სამხედროების მოტივაცია, ისინი იცავენ სამშობლოს.
2. დიდი რაოდენობის განსწავლული რეზერვი საბრძოლო გამოცდილებით და სამოქალაქო საზოგადოების მხარდაჭერა.
3. დიდი რაოდენობით (მართალია, მოძველებული) შეიარაღების სისტემები. ასევე წარმოება-მიწოდება ათასობით ტანკსაწინააღმდეგო მართვადი რაკეტებისა – ,,სტუგნა,’’ ,,კორსარი,’’ ,,ჯაველინი.’’
4. ურბანიზებული ადგილმდებარეობა, რაც ხელსაყრელია დასახლებული პუნქტების ხანგრძლივი თავდაცვისათვის.

რუსეთის არმიას არა აქვს მრავალჯერადი უპირატესობა სახმელეთო ძალებში. უკრაინის შეიარაღებულ ძალებს შეუძლიათ ხანგრძლივი და ეფექტიანი წინააღმდეგობა, თუ ნატო მოგვცემს ჰაერიდან უსაფრთხოების გარანტიას და შექმნის არასაფრენ ზონას რუსული ავიაციისთვის. რუსეთს არა აქვს ფართომასშტაბიანი შეტევითი ოპერაციების დაწყების ძალა, ის ემზადება ლოკალური ბრძოლებისთვის – შეზღუდულ რაიონებში.

თუ უკრაინა დაიწყებს რეფორმებს საიმისოდ, რომ შეამციროს ან აღმოფხვრას რუსეთის უპირატესობები, დიდი ომის სცენარი ნაკლებად განხორციელდება. კრემლს მოუწევს შეეგუოს, რომ ვერ შეძლებს, თუნდაც ლოკალური წარმატების მიღწევას სახმელეთო ოპერაციებში?

რუსეთის შემოჭრა. როგორი იქნება სცენარი?

2014 წელს, რუსეთი უკვე ამზადებდა უკრაინაში შემოჭრას და მის ოკუპაციას. კრემლმა გადაწყვიტა  არ გამოეყენებინა ავიაცია, სარაკეტო ძალები, ფლოტი, რაც დიდ უპირატესობას აძლევდა მას უკრაინის შეიარაღებულ ძალებთან. პუტინმა არჩია ლოკალური საბრძოლო მოქმედება სახმელეთო ძალებით, სადაც მთავარი ტვირთი სახმელეთო, საჰაერო – სადესანტო, სპეცდანიშნულების ძალებზე გადაიტანა, რომლებიც შემოსა ,,ადგილობრივი ამბოხებულების“ ლეგენდით, როცა საკადრო რუსი სამხედროები ასრულებენ ძირითად საბრძოლო სამუშაოს, მართვას და ისინი გაძლიერებულნი არიან დაქირავებულებითა და მოღალატეებით.

ასეთ სტრატეგიას დიდი დანაკარგები მოჰყვა, თუმცა პუტინს შესაძლებლობა მისცა, არ აეღო თავის თავზე პოლიტიკური პასუხისმგებლობა შემოჭრის გამო და არ ეღიარებინა უკრაინასთან ომი.

დიდი ომის ნეგატიური შედეგები:

1. დასავლეთის მკაცრი სანქციები და სამხედრო ხარჯების ზრდა, რასაც რუსეთის სუსტი ეკონომიკა დღესაც ძლივს უძლებს.
2. რუსი სამხედროების დიდი დანაკარგი.
3. უკრაინის ნატოსთან თანამშრომლობის გაძლიერება, შეიარაღების მოწოდება, რომელსაც დიდი ტექნოლოგიური უპირატესობა აქვს რუსულ სისტემებთან შედარებით.
4. საჰაერო ზონის დახურვა ნატოს ავიაციის მიერ – სირიის მსგავსად, ნატოს ახალი შენაერთების განლაგება უკრაინაში.

თუმცა პუტინს გასულ წლებში გაუჩნდა სერიოზული მოტივაცია უკრაინის პრობლემის გადასაჭრელად:

1. ყირიმის, დონეცკისა და ლუგანსკის ოლქების ნაწილობრივმა ოკუპაციამ შეაჩერა რუსეთის დასავლურ სამყაროში ინტეგრაცია, გაწყვიტა ხელმისაწვდომობა ტექნოლოგიებსა და ფინანსებზე.
2. ყირიმისა და უკრაინის სხვა ოკუპირებული ტერიტორიების შენახვა სულ უფრო მეტ საშუალებებს მოითხოვს, არ არსებობს ამ ხარჯების შემცირების რაიმე პერსპექტივა.
3. საომარი ფრონტი, მოითხოვს დიდძალ ადამიანურ რესურსებს, რაც რუსეთს ისედაც შეზღუდული აქვს, მით უფრო, საბრძოლო მოქმედებები იწარმოებს ახალ ადგილებში.
4. ფრონტის ხაზის კონფიგურაცია, ხელსაყრელია უკრაინის შეიარაღებული ძალების შეტევითი ოპერაციებისთვის და გრძელვადიან პერსპექტივაში წარმოადგენს საფრთხეს რუსეთის ძალებისთვის.
5. რუსეთი უნდა ემზადოს სრული იზოლაციისა და ურთიერთობის გაწყვეტისათვის დასავლეთთან.

მთელი უკრაინის ოკუპაცია, სადაც ყოველწლიურად იზრდება ანტირუსული განწყობილებები, რუსეთისთვის ახლა მეტად რისკიანი ამოცანაა. ეს არ გამოვა დიდი წინააღმდეგობის, დიდი დანაკარგის გარეშე და ეს ვერ მოხდება სწრაფად. ხანგრძლივ დიდ ომში რუსეთის შანსები ძალიან მცირეა, ვინაიდან უკრაინა, რომელსაც ნატოსთან გაფართოებული პარტნიორის სტატუსი აქვს, აუცილებლად მიიღებს ალიანსისგან ომის დროს დახმარებას. უკრაინის ბრძოლისუნარიანი არმიის მასშტაბური დახმარება, შეიარაღებითა და ნატოს საბრძოლო ტექნიკით, გამოიწვევს რუსეთის არმიის დამარცხებას.

 ამდენად, ამ დროისთვის, რუსეთის შეტევის სცენარი ამგვარად მესახება:

1. დარტყმა დონეცკისა და ლუგანსკის ოლქებში ოკუპირებული ზონების უსაფრთხოების გასაზრდელად. ოკუპაციის ზონის გაფართოება, ხოლო ხელსაყრელ პირობებში, დონეცკისა და ლუგანსკის ოლქების სრული კონტროლი.
2. მოკლევადიანი საბრძოლო მოქმედებები, რათა არ მოხდეს ნატოს ომში ჩაბმა.
3. დიდი დანაკარგის მიყენება უკრაინის შეიარაღებული ძალებისთვის, საინფორმაციო-ფსიქოლოგიური დარტყმა უკრაინის პოლიტიკური ხელმძღვანელობის მორალურად გასატეხად, რომ ძალაუფლების დაკარგვის საშიშროების გამო, ის დათანხმდეს მშვიდობის გამოცხადებას ნებისმიერ ფასად, საომარ ქმედებათა ესკალაციის შემცირების სანაცვლოდ.