დონალდ ტრამპმა ისარგებლა ამომრჩევლის იმედგაცრუებით

UnHerd     დიდი ბრიტანეთი

მალკომ კეიუნე

               „ნიუ იორკ თაიმსის“ ახალ სტატიაში, მეთიუ იგლესიასმა გააკეთა მნიშვნელოვანი დასკვნა. დასავლეთში გამართული ბოლო არჩევნების უმეტესი ნაწილის არსი, დაიყვანება იქამდე, რომ ამომრჩეველი ცდილობს ხელისუფლებიდან მოიცილოს ყველაზე საზიზღარი, ყელში ამოსული თანამდებობის პირები. სხვა სიტყვებით, ელექტორატი იმაზე ოცნებობს,  რამენაირად „გაყაროს ეს უსაქმურები“. „მთელს დასავლეთ სამყაროში, უბრალოდ ვერ ნახავთ მაგალითს – შეძლებულ ქვეყანაში მმართველ პარტიას ხელახლა გაემარჯვებინოს“ – შეაჯამა იგლესიასმა. აქედან გამომდინარე ჩნდება კითხვა: რატომ ვერ ახერხებს ტრამპი იოლ გამარჯვებას ამ არჩევნებში

ის, რომ ტრამპი დიდი უპირატესობით ვერ ლიდერობს გამოკითხვებში, მიუთითებს მისი, როგორც პოლიტიკოსის, არაერთ ნაკლზე. იგლესიასი ამტკიცებს, რომ რესპუბლიკელთა კანდიდატს ცუდი სამსახური გაუწია იმ ჩვევამ, რომ ის „დახტუნაობს თემიდან თემაზე, თანაც  მან ხელიდან გაუშვა შანსი, ინფლაცია ექცია საკვანძო პოლიტიკურ საკითხად – ბოლოს და ბოლოს,  ამ ტაქტიკამ, ოპოზიციის სასარგებლოდ მშვენივრად იმუშავა სხვა ქვეყნებში. იგლესიასი ასევე მიუთითებს სხვა ნაკლოვანებებზე ტრამპის ხასიათში და მიანიშნებს კაპიტოლიუმის ბორცვზე (6 იანვარს) მოსალოდნელი უწესრიგობის აჩრდილზე.

სურვილი – „გავყაროთ ეს უსაქმურები“, უნდა აღვიქვათ, როგორც რეაქცია არსებულ პოლიტიკურ ვითარებაზე, მაგრამ ეს სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ რესპუბლიკელებს ავტომატურად ელით იოლი გასეირნება. ცალკე მიზეზად, თუ რატომაა რესპუბლიკური კანდიდატი რეალურად უფრო პოპულარული, ვიდრე ამას გამოკითხვები გვიჩვენებს – უნდა მივიჩნიოთ ე.წ. „მორცხვი ტრამპისტის“ ფენომენი. სწორედ ამ მოვლენამ გამოიწვია ცდომილება 2016 წლის, მოგვიანებით კი – 2020 წლის არჩევნებში. შესაძლოა დღეს ამის ეფექტი ძველებურად ქმედითი იყოს ან უფრო გაძლიერებულიყო, გამომდინარე იქიდან, რომ ყოფილ პრეზიდენტს ბრალად დასდეს  ათობით მძიმე დანაშაული.

სინამდვილეში, მოქმედი პირების მიმართ საყოველთაო უკმაყოფილებაზე საუბრისას, გასათვალისწინებელია კიდევ ერთი ნიუანსი:  დასავლურ პოლიტიკაში გაბატონებული მოსაზრება „გავყაროდ ეს უსააქმურები“ – სავსებით ლოგიკურია, მაგრამ ეს დამოკიდებულება წარმატებით მიესადაგება ახლად გამომცხვარ უსაქმურებსაც, რომლებიც ეს-ესაა შეუდგნენ მოვალეობის შესრულებას. არჩევნებში დამარცხებას შეიძლება ჰქონდეს ერთდროულად რამდენიმე მიზეზი და ის ფაქტი, რომ ბრიტანელმა ამომრჩეველმა კონსერვატორებს მიუთითა კარისკენ, სულაც არ ნიშნავს, რომ მას მტკიცედ სჯერა ლეიბორისტების.

უფრო პირიქით – ეს დაადასტურა ახალახან ჩატარებულმა არჩევნებმა დიდ ბრიტანეთში. დღევანდელი პრემიერ-მინისტრი სთარმერი  ნაკლებად პოპულარულია, ვიდრე იყო სუნაკი, არადა სულ რაღაც სამი თვის წინ, სტარმერმა სუნაკი გამანადგურებლად დაამარცხა. ეს იმაზე მეტყველებს, რომ ბრიტანელებმა თავისი პოლიტიკური კლასის ნდობა დაკარგეს. ამ პოლიტიკურმა ურწმუნოებამ შეიძლება მიგვიყვანოს კიდევ უფრო დიდ ალიაქოთამდე მომავალ არჩევნებში – თუმცა, ვერც ამას იტყვი გადაჭრით. როცა ორპარტიული სისტემის ორივე მხარე, ერთმანეთს ეჯიბრება არარაობაში და იმაში, ვინ უფრო შეაჯავრა თავი ამომრჩეველს, შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ სიტუაცია, როცა არაფერი იცვლება, თუნდაც ყველა მოქალაქემ ამოშალოს საკუთარი თავი ამ სისტემიდან.

შეგიძლია იოცნებო, რომ სამომავლოდ ტრამპის შემცვლელი, უკეთ აჩვენებს თავს გამოკითხვებში, მაგრამ ფაქტები საპირისპიროზე მეტყველებს, თუ გავითვალისწინებთ, რამდენად საძულველი და უპატიოსნოა დანარჩენი პოლიტიკური ელიტა. რა მოხდება თუ გაირკვა, რომ ტრამპი ყველაზე ნაკლებად გასვრილი პერანგია  რესპუბლიკური პარტიის სხეულზე. თუ ასე აღმოჩნდა, ეს ნიშნავს, რომ დემოკრატები და რესპუბლიკელები, ფეხშეწყობილი მიაბიჯებენ პოლიტიკური „იმედგაცრუების დიდი თამაშისკენ“.