The National Interest აშშ
მელინდა ჰარინგი
ვაშინგტონს თავი ისე უჭირავს, თითქოს რუსეთის პრეზიდენტი თვალთმაქცობს, რომ შეიჭრება უკრაინაში. ეს ასე არაა, მან დარტყმა შეიძლება ახალ წლამდეც გადაწყვიტოს
საამისოდ არსებობს 4 მიზეზი: პირველი: პუტინს, როგორც ვწერდი Foreign Affairs-ის ნოემბრის ნომერში, აწუხებს მისი მემკვიდრეობის საკითხი: დიდი რუსი მმართველები ყოველთვის იპყრობდნენ ახალ მიწებს. მეორე: ის ვერ ხედავს ვინმეს, ვინც ამაში ხელს შეუშლის. მესამე: პუტინი დარწმუნებულია, რომ უკრაინა არის ფიქცია. მეოთხე: უკრაინის პრეზიდენტ ვლადიმერ ზელენსკისთან, მან შეთანხმებას ვერ მიაღწია და ის ხედავს, რომ დღითი დღე, სულ უფრო მეტი უკრაინელი ემხრობა ნატოში გაწევრიანებას.
ბაიდენის გუნდი შეეცადა სიტუაციის დაცხრობას, მაგრამ მას არაფერი გამოუვიდა. რუსი ჯარისკაცების რიცხვი საზღვართან, თანდათან იზრდება.
ააფორიაქა რა ვაშინგტონი და მთელი ევროპა, პუტინმა მოითხოვა პრეზიდენტ ჯო ბაიდენთან აუდიენცია. მიიღო კიდეც. 7 დეკემბერს, სახელმწიფოების მეთაურებმა გამართეს საუბარი ვიდეოკავშირის საშუალებით. ბაიდენი რუსეთს მტკივნეული სანქციების პაკეტით დაემუქრა და დაპირდა, რომ თუ ის უკრაინაში ისევ შეიჭრებოდა, კიევს გაუგზავნიდა უფრო მეტ იარაღს და გაზრდიდა ნატოს დასწრებას აღმოსავლეთ ევროპაში.
საგარეო პოლიტიკურმა ელიტამ სუნთქვა შეიკრა და მუდარით აღაპყრო მზერა ცაში, რათა ბაიდენის მუქარას შედეგი გამოეღო.
ვიდეოსაუბრიდან რამდენიმე დღეში, რუსეთმა გამოაქვეყნა შეთანხმების 2 პროექტი – ერთი აშშ-სთან, მეორე ნატოსთან – რომლებიც ძალიან ჰგავს ულტიმატუმს. სხვა დანარჩენთან ერთად (ის საერთოდ არ განიხილება), კრემლმა მოითხოვა, რომ ნატოს უარი ეთქვა გაფართოებაზე. ამას გარდა, კრემლმა მოითხოვა ვაშინგტონის მყისიერი ყურადღება და მას შესთავაზა – მეორე დღესვე – შეხვედრა მესამე ქვეყანაში, რათა განხილულიყო მისი წინადადებები.
თეთრმა სახლმა უარით უპასუხა.
მოსკოვი დაჟინებით აგრძელებდა მოთხოვნას. 20 დეკემბერს რუსი დიპლომატები დაიმუქრნენ რეალური შედეგებით, თუ მოსკოვი არ მიიღებდა მყისიერ პასუხს.
სახელმწიფო დეპარტამენტი ჩვეულებისამებრ დროს წელავს. მან გვაუწყა, რომ აშშ-ს ადმინისტრაცია – მოსკოვს, სავარაუდოდ იანვარში, შეხვდება წინადადებების განსახილველად.
ამასობაში მოსკოვი აგრძელებს იარაღის ჟღარუნს. დღეს პუტინი დაიმუქრა, რომ შეეწინააღმდეგება ნატოსგან მომავალ „საფრთხეს“, ამასთან ამტკიცებს, რომ ეს არ არის ულტიმატუმი. დაძაბულობის ზრდაში, ის დასავლეთს ადანაშაულებს: ,,ის, რაც ახლა ხდება – მათი ბრალია.’’ ლეგენდა უცოდველ რუსეთზე, რომელიც დასავლეთმა შეურაცხყო – პუტინის საყვარელი, გარკვეულწილად ეფექტიანი თეზისია. ,,ლევადა-ცენტრის გამოკითხვით, რუსეთის მოქალაქეების 50% – ესკალაციაში ნატოსა და აშშ-ს ადანაშაულებს. მხოლოდ 4% მიიჩნევს, რომ პასუხისმგებელი – რუსეთია.
რუსეთის თავდაცვის მინისტრმა სერგეი შოიგუმ ისიც განაცხადა, რომ ამერიკული კერძო სამხედრო კომპანიები დონბასში გეგმავენ პროვოკაციას ქიმიური იარაღის გამოყენებით.. თუ ღმერთი გწამთ! არავითარი ამერიკული სამხედრო კომპანია, უკრაინულ დონბასში არ იმყოფება. ამდენად, შოიგუს კომენტარი – ჟანრის კლასიკაა, საბაბი – ომის დასაწყებად. მაგრამ საფიქრალია, არა მარტო რიტორიკა უმაღლეს დონეზე. ვაშინგტონმა ყურადღება უნდა მიაქციოს დისკუსიას თავად რუსეთში.
საიდუმლო არაა, რომ რუსეთმა რიტორიკა გაამკაცრა პუტინის საზაფხულო ესსეს შემდეგ, სადაც ის უარყოფდა უკრაინული სუვერენიტეტის არსებობასაც კი. პუტინი ირწმუნება, რომ რუსი და უკრაინელი – ერთი და იგივეა, ის ეჭვქვეშ აყენებს უკრაინის საზღვრების კანონიერებას და ამტკიცებს, რომ თანამედროვე უკრაინა, ისტორიული რუსეთის მიწებზე დგას. შემდეგ, ის აცხადებს, რომ არა აქვს მნიშვნელობა – ვინ მართავს უკრაინას, ვინაიდან ქვეყანას განაგებს ნაციონალისტების აგრესიული უმცირესობა. ყოფილი პრეზიდენტი და პრემიერ-მინისტრი დიმიტრი მედვედევი, ასევე გამოეხმაურა სტატიას და განაცხადა, რომ უკრაინის ლიდერებთან ურთიერთობას ,,აზრი არა აქვს,’’ რადგან უკრაინული ცნობიერება – სიყალბეა, ქვეყანა კი უცხოელების დაქვემდებარებაშია. პუტინის ყოფილი იდეოლოგი, ვლადისლავ სურკოვი თვლის, რომ გაფართოებას, ისე, როგორც ივანე დიდის, თუ იოსებ სტალინის დროს, რუსეთს აიძულებს – ფიზიკის კანონები.
გასულ უქმეებზე, ე.წ. დონეკის სახალხო რესპუბლიკის ყოფილმა თავდაცვის მინისტრმა, იგორ სტრელკოვმა თავის Telegram-ზე განაცხადა, რომ რუსეთი არ უნდა დაწვრილმანდეს და მოსკოვმა უნდა მიიერთოს უკრაინის უზარმაზარი ტერიტორია – ხარკოვიდან ჩრდილოეთით – დნეპრამდე, შავი ზღვა, ოდესის ჩათვლით (უკრაინას, ზღვაზე გასასვლელი უნდა აღუკვეთონ), ასევე ქვეყნის მრეწველობის დიდი ნაწილი, მოსახლეობის მესამედი და შეიარაღებული ძალების მნიშვნელოვანი ნაწილი. ამ ტერიტორიების ხელში ჩაგდება, რუსეთს ,,სერიოზულ დივიდენდებს’’ მოუტანს – გაიზრდება მოსახლეობა და განმტკიცდება სამხედრო მრეწველობა.
რაც უფრო მკაცრდება კრემლის რიტორიკა, მით უფრო მეტ დათმობებს მოითხოვს იგი. ბაიდენის მდგომარეობა საპირისპიროა: რაც მეტი წნეხი მოდის კრემლიდან, მით უფრო სუსტად გამოჩნდება ის, თუ დათმო.
პუტინი აპირებს დამანგრეველი დარტყმა მიაყენოს საერთაშორისო წესრიგს. არის კი რამე, რაც მას შეაჩერებს? დიახ. აქ საკვანძო მომენტია – ნატოს ბატალიონების განლაგება პოლონეთსა და რუმინეთში, იმავდროულად უკრაინის თავდაცვისუნარიანობის გაძლიერება. თომას ჰემსმა მოუწოდა კიევს ყურადღება გაამახვილოს ჩრდილოეთ საზღვრების გამაგრებაზე – ნაღმების, თვითნაკეთი ასაფეთქებელი მოწყობილობებისა და დრონების საშუალებით.
პუტინს, თავისი არ უნდა დავუკარგოთ: მან მყისიერად „იყნოსა“ სისუსტე ვაშინგტონში, ევროპასა და უკრაინაში. იგრძნო, რომ ახლა საუკეთესო დროა -,,ისტორიული მიწების’’ დასაბრუნებლად. ნუთუ მას ამას დავანებებთ?